नाशिक – प्रभू श्रीराम चरणांच्या पद स्पर्शाने पावन झालेली नाशिक नगरी. पौराणिक, ऐतिहासिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वामुळे नाशिकला स्वतःचे एक व्यक्तिमत्त्व आहे. हे शहर गोदावरी नदीच्या काठावर वसलेले आहे, ज्यामुळे ते जगभरातील हिंदूंसाठी सर्वात पवित्र ठिकाणांपैकी एक आहे.
अशा या नाशिक शहरात प्रभू श्रीराम यांचे एक मंदिर काळाराम मंदिर (Kalaram Mandir) म्हणून जगविख्यात आहे. त्याविषयी जाणून घेऊया…
नाशिक शहरातील पंचवटी परिसरात काळाराम मंदिर आहे. हे मंदिर 1782 मध्ये सरदार रंगराव ओढेकर यांनी जुन्या लाकडी मंदिराच्या जागेवर बांधले होते. हे काम बारा वर्षे चालले असे म्हटले जाते, 2000 लोक दररोज काम करत होते. हे पश्चिम भारतातील रामजीच्या आधुनिक मंदिरांपैकी एक आहे. मंदिराला 245 फूट लांब आणि 105 रुंद असलेल्या चांगल्या प्रकारे ठेवलेल्या भिंतीभोवती साध्या वेषभूषा केलेल्या दगडाची सतरा फूट उंच भिंत आहे. यात 75’*31”*12 चा वेगळा सभामंडप आहे जो सर्व बाजूंनी खुला आहे. मंदिरात भगवान राम, सीता, लक्ष्मण यांच्या काळ्या पाषाणाच्या आणि सुमारे 2 फूट उंचीच्या उभ्या असलेल्या प्रतिमा आहेत. रामनवमी उत्सव चैत्र (मार्च-एप्रिल) मध्ये साजरा केला जातो.
कै. सरदार रंगराव ओढेकर यांनी कै. सवाई माधवराव पेशवे यांच्या सल्लामसलताखाली सन १७८० मध्ये सध्याच्या मंदिराचे बांधकाम सुरू केले. हे मंदिर त्या काळातील शिल्पकाराचे अद्वितीय उदाहरण आहे. मुख्य मंदिर 1792 पर्यंत पूर्ण झाले आणि त्यानंतर सभामंडप, मंदिराच्या भोवती पट्टी बांधणे आणि 1799 पर्यंत कुंपण घालणे. तज्ञ गवंडी नाशिक जवळील रामशेज टेकडीवरून काळ्या उत्कृष्ट दर्जाच्या दगडाचे ठोकळे आणले, प्रत्येक ब्लॉक उकळून तपासले. बांधकाम कामात वापरण्यापूर्वी दूध. मंदिराची मुख्य रचना तटबंदीच्या मध्यभागी 96 खांबांसह उभी आहे आणि पूर्वेला कमानदार पोर्टलद्वारे प्रवेशद्वार आहे. ‘कलश’ 32 टन सोन्यापासून बनवला आहे. रामशेज येथून सुमारे 200 वर्षांपूर्वी दगड आणले असून त्यासाठी 2000 रुपये लागले. 12 वर्षात मंदिर बांधण्यासाठी 23 लाख 2000 कामगार होते.
चैत्र महिन्यात श्री राम नवरात्र आणि रामनवमी हे मनिन उत्सव आहेत. चैत्राच्या 11 व्या दिवशी एकादशीला शहरातून निघणारी भव्य मिरवणूक ही वर्षातील मुख्य आणि महत्त्वाची घटना आहे. ही रथयात्रा हा मुख्य उत्सव रामनवमी उत्सव आहे. आश्विनच्या 0व्या दिवशी “दसेरा” चांदीच्या पालखीत रामाची यात्रा देखील मोठ्या उत्साहात आणि उत्साहात साजरी केली जाते.
 म्हणून जगविख्यात आहे. त्याविषयी जाणून घेऊया){kind=link}